یادداشت تحلیلی؛
تکرار سناریوی نفوذ اینبار در نجف | آل سعود در عراق چه می‌خواهد؟
هدف آل‌سعود از بازگشایی کنسولگری خود در نجف اشرف، نفوذ در حوزه‌های علمیه نجف اشرف و پیشبرد پروژه مرجعیت سازی است.
خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: فروردین ماه سال جاری، هیأتی بلندپایه اقتصادی از عربستان به بغداد سفر کردند تا عربستان، نخستین کنسولگری خود در بغداد را افتتاح کند. در جریان این سفر، شورای وزیران عراق در نشستی به ریاست عادل عبدالمهدی نخست وزیر این کشور، از گشایش سرکنسولگری عربستان در نجف اشرف در مقابل ایجاد کنسولگری عراق در دمام سعودی خبر داد.
با توجه به وقایع و تحولّات منطقه‌ای، این اقدام در نوع خود دارای اهمیّت بسیاری است از این رو در چند سطح به تحلیل این رخداد خواهیم پرداخت:
فعالیت خرابکارانه در چهارچوب کنسولگری
اگر کمی ساده انگارانه و خوشبینانه به این مسأله نظر شود، می‌توان گفت که اقدامات عربستان با بازگشایی کنسولگری عربستان در نجف، از سطح مجاز فعالیت‌های کنسولگری‌ها تجاوز نخواهد کرد.این کنسولگری در وهله نخست و به ظاهر، مرکزی برای تسهیل خدمت رسانی به شهروندان سعودی به عراق و بالعکس است.
این رویه در تمام کشورها جاری و ساری است که کنسولگری‌ها بر وظایف محوّله خود تمرکز کنند از این رو نمی‌توان در چهارچوب فعالیت‌های کنسولگری‌ها، تهدیدی را تصویر کرد چه آنکه ده‌ها کنسولگری دیگر در این شهر مشغول به فعالیت است. با این حال رویه آل‌سعود و دخالت‌های آشکار این کشور در امور داخلی سایر کشورها نشان دهنده آن است که کنسولگری عربستان در هر کشوری، مرکزی برای ایجاد خرابکاری و انجام فعالیت‌هایی خارج از چهارچوب قوانین و قواعد دیپلماتیک است نمونه آن را در قتل خاشقچی در کنسولگری عربستان در ترکیه مشاهده کردیم.
با کمی احتیاط باید گفت که اگر فعالیت‌های کنسولگری عربستان در نجف اشرف تنها و تنها منحصر به انجام شرح وظایف محوّله باشد، خطری جدّی عراق را تهدید نمی‌کند اما سابقه سعودی‌ها نشان دهنده آن است که آنان اساسا مبتنی بر قواعد دیپلماتیک رفتار نمی‌کنند از این رو باید به دقّت این مرکز تحت اشراف و نظر نیروهای امنیتی ـ سیاسی عراق قرار بگیرد.
هدف قرار دادن روابط سیاسی تهران ـ بغداد
سرعت تغییر و تحولّات منطقه‌ای در سال‌ها و به ویژه ماه‌های اخیر نشان از آینده‌ای مبهم دارد به گونه‌ای که کمتر تحلیلگری می‌تواند به صراحت در مورد آینده روابط منطقه‌ای اظهار نظر کند. با آنکه پیش‌بینی پیرامون فردای منطقه سخت است اما می‌توان گفت که جز معدودی از کشورهای عربی، عربستان سعودی به سایر کشورها به چشم یک تهدید خارجی نظر می‌کند.
شکست سیاست‌های خارجی عربستان مانند نابودی داعش در عراق و سوریه با وجود حمایت‌های مالی و تسلیحاتی خاندان سعودی، ناکامی در باتلاق جنگ یمن، قطع روابط دیپلماتیک با قطر و سوریه، تیره و تار شدن روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران، سبب شده تا عربستان بخواهد ضمن بازتعریف قواعد سیاست‌های خارجی خود، از تقویت روابط ایران ـ عراق، حوزه قم ـ نجف، و در یک کلام جهان تشیّع جلوگیری کند و بی‌شک این وظیفه مهم را به دوش کنسولگری خود در نجف خواهد گذاشت.
در میان لایه‌های زیرین عراق، ظرفیّت‌های نهفته‌ای برای فتنه انگیزی با دم زدن از شعار عرب و عجم، یا شیعه و سنّی و تحریک اقوام و طوایف مختلف برای مقابله با نظام ایران وجود دارد و عربستان خواستار آزاد سازی این ظرفیت‌ها است. عربستان سعودی با الهام از شیوه جمهوری اسلامی ایران، دایره زمین بازی را توسعه داده و به جای مقابله با ایران از مرزهای خود، پا را فراتر نهاده و از قلب عراق به جنگ سیاسی با ایران ورود پیدا خواهد کرد.
اهداف امنیتی ـ سیاسی
به شهادت تاریخ، عربستان سعودی تا کنون در هر کشوری چه به صورت مستقیم و چه غیر مستقیم دخالت کرده است، تنها ویرانی، ناامنی، اختلاف، نزاع و درگیری را برای آن کشور به ارمغان آورده است. عربستان برای پیشبرد اهداف و مقاصد خود از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند. در نظام اندیشه‌ای خاندان آل‌سعود، هدف وسیله را توجیه می‌کند از این روست که عربستان سعودی برای حکمرانی بر منطقه حاضر به قربانی کردن تمامی کشورهای مخالف است.
وقاحت عربستان تا جایی است که تمامی مخالفان خود را از هر نژاد، قومیّت و مذهبی که باشند به سادگی از صحنه کنشگری سیاسی حذف می‌کند. اعدام آیت الله شیخ باقر النمر از علمای برجسته قطیف و منتقد حکومت، قتل وحشیانه جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی، تعرّض و ایجاد دردسر برای شیخ حسن فرحان المالکی عالم اهل سنت سعودی و منقد جدّی آل‌سعود، اعدام ده‌ها مبارز انقلابی و فعال حقوق بشری مانند اعدام دسته جمعی 37 تن از شیعیان قطیف در هفته گذشته تنها بخشی از اقدامات عربستان سعودی برای حذف صدای مخالف است.
افتتاح کنسولگری چنین حکومت و نظامی با چنین سابقه‌ای نشان دهنده آن است که عربستان اینبار عراق را برای انجام اقدامات خرابکارانه خود انتخاب کرده است. وهابیّت که شیعیان را رافضی خطاب کرده و آنان را مهدور الدم می‌داند اکنون به نجف اشرف، مهد تشیّع پا گذاشته است پس باید خارج از چهارچوب سیاسی و از بعد امنیتی، گشایش کنسولگری عربستان در نجف را مورد ارزیابی قرار داد.
عربستان سعودی در پوشش کنسولگری خود، به دنبال ایجاد دو دستگی و اختلاف در مراکز دینی و نهادهای تصمیم‌ساز حکومت است. عربستان تمام تلاش خود را برای شناسایی علما، اندیشمندان و نخبگان تاثیرگذار عراقی و حذف آنان از صحنه کنشگری سیاسی، اجتماعی، دینی و فرهنگی به کار خواهد گرفت. آل‌سعود با سابقه دشمنی دیرینه با تشیّع، رویای نفوذ در مراکز امنیتی و حساس عراق را در سر می‌پروراند تا در وقت مناسب، اقدام به هزینه‌سازی برای عراق کند.
روابط مثبت و سازنده عراق با کشورهای اسلامی به ویژه روابط تاریخی ایران و عراق، برای حاکمان مرتجع عربی به ویژه عربستان سعودی زنگ خطر جدّی است. وحدت بیش از پیش دو ملّت، استکبار جهانی را به وحشت انداخته است. عراق بارها اعلام کرده است که بخشی از پروژه حمله اقتصادی، سیاسی و نظامی به جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود و این امر برای مثلث شرارت آمریکا، اسرائیل و عربستان پذیرفتنی نیست از این رو آمریکا و اسرائیل، عربستان را مسؤول تحت نظر قرار دادن عراق و تغییر در تصمیم‌های سرنوشت‌ساز آن قرار دادند.
ایجاد هزینه برای عراق با نفوذ در لایه‌های مختلف امنیتی و مراکز و نهادهای تصمیم‌ساز یکی از طرح‌های جدّی عربستان است. با دقت در خط مشی سیاسی عربستان می‌توان گفت که خاندان آل‌سعود در هزینه‌سازی و حذف افراد و شخصیت‌های مهم و تاثیرگذار، ید طولایی داشته و این سبک و شیوه را از پدر معنوی خود یعنی اسرائیل به یادگار برده‌اند. عربستان با صرف پول‌های هنگفت به شخصیت‌های سیاسی و عالم نماها از آنان می‌خواست تا علیه جمهوری اسلامی ایران موضع‌گیری کنند سپس خود به ترور این افراد مبادرت ورزیده و این عمل را به ایران نسبت می‌داد تا برای جمهوری اسلامی هزینه بتراشد. به نظر نگارنده، عربستان سعودی همان سیاست را ولی به شکلی کاملا چراغ خاموش در عراق دنبال خواهد کرد.
ایجاد اختلاف در روابط نجف ـ قم و پیشبرد پروژه مرجعیّت سازی
در سطح روابط میان حوزه قم و نجف، عربستان خواستار اختلاف افکنی و از بین بردن وحدت حوزه‌های علمیه از طریق «رقیب تراشی» است. حوزه علمیه نجف اشرف، افتخار جهان تشیّع، مهد تربیت عالمان بزرگ دینی و دوشادوش حوزه قم از بزرگترین و مهمترین مراکز شیعی جهان اسلام است. حوزه نجف، از دیرباز تا کنون، روابط بسیار نزدیکی با حوزه قم داشته و دارد اما از دید عربستان سعودی، این حوزه باید تبدیل به رقیبی برای حوزه علمیه قم شود.
عربستان سعودی با صرف میلیون‌ها دلار به دنبال ایجاد شبکه بزرگی از روابط درون حوزوی، صف بندی و تحریک جریان‌های مختلف حوزوی عراق برای مقابله با حوزه علمیه قم و نظام جمهوری اسلامی است. سعودی‌ها با ایجاد دو قطبی تشیّع عراقی ـ تشیّع ایرانی، درصدد معرّفی حوزه عملیه نجف به عنوان نماد و مظهر اعتدال، اصالت و عقلانیت شیعی و معرّفی حوزه علمیه قم به عنوان مهد افراط‌گرایی، تندروی و سیاست‌زدگی به جهانيان است.
بی‌شک افتتاح کنسولگری عربستان در نجف، بستر بسیار مناسبی را در قلب جهان تشیّع و در جوار علمای بزرگ حوزه و مرجعیّت دینی برای سعودی‌ها فراهم کرده تا با نفوذ در جامعه شیعی عراق، از اخبار و اسرار مرجعیّت، حوزه‌های علمیه عراق، مدارس و طلاب علوم دینی آگاهی یافته و از این معلومات برای فتنه‌انگیزی و ایجاد اختلاف و شکاف در میان حوزویان سوء استفاده کند.
پروژه مرجعیّت سازی نیز از دیگر اقداماتی است که عربستان از طریق کنسولگری خود در نجف دنبال خواهد کرد. نقل است که پس از صدور فتوای تاریخی تحریم تنکابو از سوی میرزای شیرازی، برخی علما به ایشان این پیروزی را تبریک می‌گویند و مرحوم میرزای بزرگ به گریه افتاده و می‌گویند که دشمنان اسلام تا کنون نمي دانستند قدرت اسلام در کجاست، از امروز فهميدند؛ و از اين رو از همين امروز براي شکستن قدرت اسلام کار مي کنند.
دشمنان قسم خورده جهان تشیّع، از قدرت علما و مراجع عظام تقلید در ناکام گذاشتن سیاست‌های استکباری خود به خوبی آگاهند از این رو پروژه مرجعیّت سازی را در دستور کار خود قرار داده‌اند. دستگاه اطلاعاتی بیگانه و سرویس‌های جاسوسی آمریکا و اسرائیل از طریق کنسولگری عربستان در نجف، به سهولت می‌توانند پروژه مرجعیّت سازی را از نزدیک مدیریت کنند. حمایت دستگاه اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل از تشیّع انگلیسی تنها یکی از هزاران شاهد برای اثبات این مدعاست از این رو حوزه‌های علمیه و دستگاه اطلاعاتی عراق باید بیش از پیش مراقب جریان نفوذ در نجف اشرف باشند.
آگاهی مرجعیّت عراق
وهابیّت خبیث با افتتاح کنسولگری عربستان در نجف، یک قدم به نفوذ در عمق جامعه دینی عراق نزدیک شده و زمینه و بستر مناسب برای طرح‌ریزی نقشه‌های ضد شیعی و بحران آفرینی در عراق را در پیش روی خود مشاهده می‌کند. عربستان پس از ناکامی در پیشبرد سیاست‌های خود در منطقه، با تغییر رویکرد خود از جنگ نظامی به جنگ نرم، درصدد تضعیف شیعیان است و وعده سال گذشته ملک سلمان به حیدرالعبادی آنهم در کشاکش ایام مبنی برایجاد پیشرفته‌ترین ورزشگاه در بصره و سرمایه‌گذاری 150 میلیارد دلاری در اقتصاد این کشور تنها یک شاهد برای اثبات این مدعاست.
با توجه به این مقدمّات ادعای گزافی نیست که بگوییم، کنسولگری عربستان در نجف، دروازه نفوذ دستگاه اطلاعاتی و امنیتی استکبار جهانی برای ضربه زدن به جهان تشیّع و جامه عمل پوشاندن به سیاست «تفرقه بنداز و حکومت کن» است با این حال مرجعیّت عالی عراق با حکمت و درایت خویش نشان داد که با اشراف و آگاهی کامل نسبت به رخدادها و وقایع داخلی و منطقه‌ای، تمامی تحوّلات را رصد کرده و همچون گذشته سدّ محکمی در برابر اقدامات موذیانه دشمنان جهان تشیّع است. فتوای تاریخی آیت الله سیستانی (حفظه الله) تنها یک نمونه از اقدامات مرجعیّت عراق برای حفظ کیان شیعه است.
هرچند عربستان سعودی جنگ نرم خود علیه جهان تشیّع را آغاز کرده و برای این هدف نجف اشرف را برگزیده است اما همچنان که در عرصه جنگ نظامی و نیابتی، با جانفشانی مجاهدان و آگاهی بخشی مرجعیّت عراق، تنها شکست، فضاحت و رسوایی نصیب خاندان آل‌سعود شد، در عرصه جنگ نرم نیز بار دیگر به برکت حضور، بصیرت و آگاهی علمای ربّانی، مراجع عظام تقلید و ملّت فهیم عراق، شاهد شکست استکبار جهانی و اذناب منطقه‌ای آنان خواهیم بود./981/ب
محمد رایجی پژوهشگر مسائل جهان اسلام
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
به روزه‌ای که افطارش تو سفارت‌انگلیس باشه باید گفت روزه کله‌روباهی.
بعضی از همین‌ها هستتند که با یک تشر غربی‌ها قافیه را می‌بازند و باوجود غذب زدگان خودباخته فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی تبدیل به مرفهین بی درد می شود و کم کم با غفلت و رفاه زدگی کشور به ناگاه از ناکجاآباد سر درمی‌آورد.